Gulltaggen har blitt ein rein reklame-pris, og min påstand er at komiteen dermed har mista grepet om både bransjen, mediet og ikkje minst brukarane.
Frå i år har Organisasjonen for Interaktiv Marknadsføring (INMA) teke over prisutdelinga Gulltaggen. Resultatet er at (minst) seks av ti kategoriar no er reine reklame-prisar: Beste kampanje, beste annonse, beste eventorienterte nettaktivitet, beste e-postmarknadsføring, osb. Prisen har utvikla seg til rein navlebeskuing for ei lita gruppe annonsørar og "interaktive" reklamebyrå, og vi i resten av den ”skadeskotne Internettbransjen” kan i beste fall håpe på årets bedriftsnettstad eller kanskje publikumsprisen.
Faktum er at ryktet om Internettbransjen sin bråe dot.com-død er betydeleg overdrive. Det eksisterar nemleg svært mange oppegåande, tverrfaglege og brukarorienterte utviklingsmiljø, både i form av konsulentbyrå med spisskompetanse på interaktive medier (WM-data der underteikna har tilhald er eit av desse, men det finst mange fleire), og i form av interne utviklingsmiljø både i det offentlege, i organisasjonane og i det private næringslivet.
Kva slags gulrot skal vår del av Internettbransjen no strekkje seg etter? Gulltaggen i sin noverande form gir iallfall ikkje løn for strevet for oss som til dagleg arbeider med å utvikle samfunnsnyttige nisjetenester, brukarvenlege offentlege tenester, kundefokuserte nettbutikkar eller verksemdskritiske Intranett.
Gulltaggen blei stifta i 1998 av eit bredt spekter av aktørar på tvers av Internettbransjen. Første prisutdeling var i 1999, og då med berre ein reklamefokusert kategori (Beste marknadsføringskampanje). Fram til 2001 var priskategoriane relativt uendra, med nokre endringar frå år til år som gjenspegla det auka kunnskapstilfanget i bransjen.
Men i 2003 er det altså slutt på priskategoriar som representerer spekteret i bransjen. Det er mi klare oppfatning at ved å fokusere på kommersialiserte, flyktige og (relativt sett) uviktige medieuttrykk som annonser og kampanjar, så har Gulltaggen også mista grepet om sjølve mediet Internett (og andre interaktive medier for den saks skuld - Interaktiv TV er med blant årets kategoriar for første gong, men prisen går til beste annonse eller kampanje...).
Annonser og reklame baserer seg framleis, også i interaktive medier, på ein push-tankegang (der målet er å dytte annonser og anna innhald på brukaren, mot hans/hennar vilje om nødvendig) som er i direkte motstrid med pull-tankegangen (der brukaren har kontrollen og valmuligheitene) som heile mediet Internett i stor grad kviler på.
Ved å fokusere utelukkande på annonse- og kampanje-aspektet, mistar Gulltaggen taket på sjølve sjela til Internett: både mediet og ikkje minst Internett-brukarane. For kven ønskjer seg vel eigentleg reklame?
Dataforeininga innkallar i desse dagar til miniseminaret "Er Internettreklame brukervennlig?" Eg trur dei fleste av oss inst inne veit svaret på dette spørsmålet: all reklame (og ikkje minst popup-annonsar og heilsides, animerte kampanjar midt i vegen for artikkelen du skulle lese) er eit i beste fall nødvendig vonde som brukarane ber over med, fordi dei skjøner at utan ville dei måtte betale for innhaldet. Ja visst finst det heiderlige unntak, og desse er vel verdt ein priskategori eller to, men i all hovudsak er det alt anna enn annonser som interesser brukarane, på Internett som i andre kanalar.
Misforstå meg rett: reklame er sjølvsagt også sentral del av uttrykket i alle medieformer. Utan annonsering og annonsørar ville verken nettaviser som Digi og Nettavisen eller relevante nisjetenester som t.d. barnimagen.com ha eksistert. Men reklamen utgjer berre finansieringa, og ikkje dermed det sentrale poenget.
Det sentrale poenget med Internett er derimot å ta på alvor dei utfordringane og muligheitene som interaktive medier byr på, særleg i høve til å utvikle ekte brukarvenlege tenester, gi lik tilgang til offentleg informasjon uavhengig av IT-kompetanse og å utvikle ein netthandel som er lønsam for eit kriseramma næringsliv. Lat oss få ein prisutdeling for dei viktige utfordringane Internettbransjen står overfor, med å forme eit nytt medium til beste for samfunnet, norsk næringsliv og brukarane!
Så kva må gjerast? Slik eg ser det bør Gulltaggen og bakmennene i INMA snarast mogleg skaffe seg eit breiare fotfeste, få auga opp for kva problemstillingar resten av bransjen jobbar med, og få inn tverrfaglege perspektiv i både kategoriane og juryen.
Alternativet er sjølvsagt å la Gulltaggen være ein rein reklamepris for interaktive medier, på lik linje med Gullblyanten for print-reklame og Gullfisken for TV-reklame. Men kall i så fall ein spade for ein spade, og ikkje lat som om dagens prisutdeling dekkjer heile Internettbransjen. For inntrykket som da sit igjen hjå det store publikum er at Internett først og fremst dreier seg om reklame og marknadsføring, og berre i andre rekkje kanskje ein og annan ålreit bedriftspresentasjon.
Gulltaggen i sin noverande form bør i alle fall ikkje kalle seg "Internettbransjens store, årlige prisutdeling", for det er den ikkje lenger. Kven tek på seg å fylle tomrommet?
---
Are Gjertin Urkegjerde Halland er senior informasjonsarkitekt i WM-data.
